Sıvı Elektrolit Denge

Organizmanın %60 ı sudur. Bu suyun vücuttaki dağılımı %40 intrasellüler, %20 ekstrasellülerdir.
2 bölgede sıvı hareketi vardır.

1. Kapillar – hücreler arası boşluk arasında
2. Hücreler ile hücreler arası boşluk arasındadır.

Osmoz: Suyun düşük konsantrasyondan yüksek konsantrasyona doğru hareketidir. Su hareket ederken elektrolitleri de taşır. Bu hareket STARLİNG YASASI ile belirlenir. Sıvı basınç farkı ile hareket eder.

Hidrostatik basınç: Suyun hücreler arasından çıkması için uygulanan basınç

Onkotik basınç: Suyun dışarı çıkmasını  engelleyen basınç

Starling yasasına göre sıvı arteriyel uçtan interstiyel uca 7 mmHg basınçla hücreler arasına geçer. Bu geçiş hidrostatik basınç ile onkotik basınç farkıdır.

Hücre içinde –> K⁺ , Mg, PO₄ ve proteinler

Hücre dışında –> Na, Ca, Cl, HCO₃

SODYUM (Na)

1. Ekstrasellüler ortamın major katyonudur.
2. Az olması durumunda hiponatremi şekillenir.
3. Kusma, ishal, sepsis, terleme, hemorajik şok gibi durumlarda hiponatremi şekillenir.

POTASYUM

1. Hücre içinin önemli katyonudur.
2. Fazlalığı hiperkalemi ya hiperpotassemi
3. Metabolik asidoziste, renal kökenli hiperpotassemi oluşabilir.
4. Hipokalemi özellikle anoreksiye, iskelet kas sistemi zayıfladığında görülür.

KLOR (Cl)

1. Ekstrasellüler ortamın vitamin ayıracıdır.
2. Tampon görevi görür.
3. Hipokloremi –> Asites, kusma, adomasum-sekum dönmesi, akut böbrek yetmezliği gibi durumlarda görülür.
4. Sağaltımda NaCl takviyesi

KALSİYUM (Ca)

1. Parathormon ve kalsiyum tarafından düzenlenir.

SIVI ELEKTROLİT DENGENİN KLİNİK ÖNEMİ

Çeşitli hayvanlara serum verilme sebebi mevcut olan sıvı kaybının yerine konmasıdır.

Vücut dışı ve vücut içine doğru dehidrasyon olabilir.

• Vücut dışına sıvı kayıplarında ishal, kusma, yanık ve kanama gözlenirken
• Vücut içine sıvı kayıplarında asides ve ödem şekillenir.

Dehidrasyon derecesinin belirlenmesi

• Deri elastikiyetine ve göz çukuruna bakılır.
• %5 sıvı kaybından sonra deri elastiğini kaybeder.
• %6 Sıvı kaybında göz çukurunda çukurlaşma olur.
• %7-8 sıvı kaybında belirtiler daha keskindir. Elastikiyet kaybolur.
• %12 sıvı kaybında şok ve ölüm meydana gelir.

Hematokrit değer dehidrasyonu ortaya koyar.

• %5 sıvı kaybında 5 x CA(kg) /100 verilecek sıvı miktarı
• Bu hayvan aynı zamanda yem yemiyorsa ilaveten 40 ml x CA(kg) x gün –> sonuç kadar sıvı ilavesi
• Eğer kusma var ise 4ml x CA (kg) x kusma sayısı x gün
• Diare varsa 200 ml x CA(kg) x gün

Örneğin; 10 kg canlı ağırlığındaki ve 2 gündür günde 3 kez kusan köpeğe ne kadar sıvı verilmelidir?

4 x 10x 3 x 2 = 240 ml

40 x 10 x 2 = 800 ml        toplamda 1040 ml sıvı ilavesi

Pratikte 2 tip solüsyon vardır:

1. Kristaloidler
   1. Dengeli solüsyonlar; Plazmanın elektrolid komponizyonuna eşdeğerdir.
      1. Isolyt-S , laktatlı singer,ringer sol, normasol – R
   2. Dengesiz elektrolit solüsyonlar (izotonikler)
      1. NaCl–> %0,9 fazla verilirse hiperkloremi dolasıyla metabolik asidoza neden olur.
   3. Kalori ve su içeren solüsyonlar
      1. Dextroz (0,5) –> glikoz

** Buraya kadar olanlar izotoniktir. Vücudun su dengesinde değişiklik yapmaz. Fazlalığı atılır.

1. Plazmaya göre hipotonik solüsyonlar
   1. Isoslyt – H
2. Plazmaya göre hipertonik solüsyonlar
   1. %5’lik NaCl –> %10 – %50 dextroz
   2. Avantajı osmozu sağlar, sıvıyı damar içine almayı sağlar. Damar içi basıncı arttırır.

• Hemorajik şok, endotoksik şok sağaltımında kullanılır.

2. Kolloidler

• Sadece intravenöz yolla verilir.
• Damar dışına çıkmamalıdırlar.
• Doğal ya da sentetik olabilir.
• Doğal kollodiler –> kan, plazma proteini, albumin
• Sentetik kolloidler –> Dextran 70, macromdex 40, reomacrodex, strach
• Bunla hemodinamiktir. Damar içerisinde uzun süre kalırlar. Damar içi volümü arttırır.