Ana sayfa Klinik Bilimler Cerrahi Sığırlarda Yabancı Cisim Hastalıkları (Reticulutis Travmatica)

Sığırlarda Yabancı Cisim Hastalıkları (Reticulutis Travmatica)

2943
0

NEDENLER
HAZIRLAYICI NEDENLER

  1. Anatomik Faktörler
    1. Dilde torus denilen çıkıntıların olması
    2. Retikulumun petekli bir yapıda olması
    3. Esaphageusun geniş olması
    4. Yemlerle alınan yabancı maddelerin kolayca yutulması ve bunların peteklere takılması
  2. Fizyolojik nedenler
    1. Dilin az duyarlı ve hareketli oluşu
    2. Çiğneme işleminin az ve kısa sürede yapılması
    3. Yemlerin büyük kitleler halinde yutulması
    4. Salivasyonun fazla olması
    5. Tat alma duyusunun çok az gelişmesi
    6. Oburluk
  3. Fizyo-patolojik nedenler
    1. Pica
    2. Kaşeksiye neden olan hastalıklar
    3. Tüberküloz ve paratüberküloza bağlı enteritisler
    4. Mineral madde metabolizması bozuklukları
    5. Bitkisel intoksikasyonlar
    6. İç parazitler
  4. Cinsiyet Faktörü
    1. Uzun laktasyon periyodunda bulunan ineklerde çok şekillenir.
    2. Tekrarlayan gebeliklerde
    3. Boğaların sürekli ahır besisinde bulunması
  5. Yaşam şekli ve beslenme
    1. Meraya tellerin sorumsuzca atılması
    2. Fabrika yemleri ile beslenen hayvanların yemlerinin temiz olmaması
  6. Doğanın etkisi
    1. Bölgesel toprakta kalsiyum ve fosfor oranı dengesizlikleri
  7. Gebelik ve doğum
    1. Ikınmalar yabancı cisimlerin batmalarına ve batmış olduğu yerden daha derine gitmelerine neden olur.
  8. Sağaltım amacıyla verilmiş bazı ilaçlar

YAPICI NEDENLER

  1. Küt yabancı cisimler
    1. Naylon, deri, kösele, kumaş,çakıl gibi değişik parçalardan oluşan maddelerin alınması
  2. Retikulum çeperinde takılıp kalan yabancı cisimler
    1. Nal mıkı, enjektör uclar
  3. Retikulum çeperini delip geçen yabancı cisimler
    1. Balya telleri, dikiş iğneleri, başları kırılmış çiviler

PATOGENEZİ

  1. Yutulan her yabancı cisim RPT veya RT’ye neden olmaz.
  2. Yutulan yabancı cisimlerin peteklere takılıp burada kalabilenleri, retikulum kontraksiyonları, gebelik, doğum ıkınmaları ve benzeri faktörlerin etkisiyle retikulum çeperi kalınlığınca batarlar.
  3. Eğer batıcı cisim retikulum’un musculer katmanına batarsa ön mide hareketleri durur. Buna Stoke yasası denir.

Yabancı Cisimlerin Batış Doğrultuları

1. Sternum doğrultusunda: Peritonitis ve reticulum apselerine neden olur.
2. Diyafram doğrultusunda: Fibröz yapışmalarla birlikte diyaframatik apselere ve hernia diyaphramaya neden olur.
3. Pericard doğrultusunda: Pericarditis travmaticaya neden olur.
4. Kostalar doğrultusunda: Reticuler apselere neden olur.
5. Karaciğer ve dalak doğrultusunda: Hepatit gibi bozukluklara neden olur.
6. Akciğer doğrultusunda: Pneumonilere neden olur.
7. Pila rumeno-reticulare doğrultusunda: Retikulumdaki cisimler ters olarak rumene batar. Özellikle boğalarda rastlanılır.

KLİNİK SEMPTOMLAR

Kuşkulu semptomlar
a. İştah azalması
b. Zayıflama
c. Süt veriminde düşüş
d. İnleme, tüylerde ürperme
e. Yatıp kalkmada zorlama
f. Kambur duruş

Spontan semptomlar
a. Opistotonus
b. Bakışlarda donukluk
c. Anorexie (iştahsızlık)
d. Adipsie (susamama)
e. Rumen motorik fonksiyonların durması
f. Constipation düzensizlikleri
g. Akut dönemde 40-45oC bulan ateş
h. Diş gıcırdatma
i. 80-100 arası nabız

Ekspontan semptomlar
a. Kuru ve sık sık öksürük
b. Ani ölüm
c. Kronik enteritis
d. Kolik sancılar
e. Siyah ve kokulu ishal

TANI
 Fiziki denemeler
o Goetze deneyi (Baston, sopa deneyi)
o Kalchschimidt deneyi
 Ferroskopi veya dedektör
 Radyolojik muayaneler
 Endoskopik muayeneler

Ayırıcı Tanı
Asetonemi (ketozis), tüberküloz, piyelonephritis, abomasum deplesmanları, aktinobasilloz gibi hastalıklardan ayırt edilmesi gerekmektedir.

Komplikasyonlar
1. Pericarditis traumatica
2. Hepatitis suppurativa
3. Splenitis suppurativa
4. Generalize peritonitis

Sağaltım
1. Tıbbi Sağaltım
 Parenteral ve intraperitoneal antibiyotik enjeksiyonları yapılır. (Prokain penisilin, streptomisin, sulfanamidler)
2. Mıknatıs yutturma ve manyetik sonda uygulamaları
 6.ayda reticulitis travmaticalardan korumak amaçlı mıknatıs yutturulur.
 Manyetik sonda uygulamalarında en çok Eisenhut mıknatıs sondası kullanılır ve böylece retikulumdaki madeni cisimler çıkartılır.
 Uygulama sonrası yüksek dozda antibiyotik uygulaması yapılır ve kuru ot veya normal yem verilir.
3. Rumenotomie veya gastrotomie
 En radikal sağaltım yöntemi rumentomie’dir.
 Ancak bu işlemin yapılabilmesi için bazı şartlar vardır:
i. Hastalığın akut dönemde olması gerekmektedir.
ii. Beden sıcaklığı 39,7oC’nin üstünde bulunmamalı
iii. Nabız 80’ni geçmemelidir.
iv. Operasyon mutlak 24 saatlik bir açlık döneminden sonra yapılmalıdır.
 Rumenotominin kontrendike (yapılmasının uygun olmadığı) olduğu hastalıklar
i. Yüksek beden ısısı ve nabız
ii. Hayvanın ekonomik değerinin düşük olması
iii. Hastalığın kronik dönemde olması
iv. Kaşeksi
v. Hayvanın 10 yaşından fazla yaşlı olması
vi. Tüberküloz
vii. Metritis ve Pyometra
viii. Enfeksiyöz hastalıklar
ix. Metabolik hastalıklar
 Hayvan 24 saat aç bırakıldıktan sonra rumenotomie 7 dönem içerisinde gerçekleştirilir.
i. 1.Dönem
 Derinin ensizyonudur.
 Vertebra lumbalisten 3-4 cm aşağı, son costadan 4-7 cm caudale olacak şekilde 20-25 cm ensizyon yapılır.
ii. 2.Dönem
 Kasların ensizyonudur.
 Karın kasları sırasıyla açılır.
iii. 3.Dönem
 Peritonun açılması dönemidir.
 Karın boşluğuna havanın girmesi sağlanır. Sonra periton bir makas yardımıyla düzgün olarak kesilir.
iv. 4.Dönem
 Karın boşluğunun trans-peritoneal explorationudur.
 Rumen,retikulum,diyafram, karaciğer gibi organlar palpe edilir.
v. 5.Dönem
 Rumenin açılması dönemidir. Bu döneme septik dönemde denir.
 Weingart yöntemi ile karın duvarına rumen tespit çemberi konulur veya Goetze yöntemi ile rumen karın duvarına tespit edilir.
vi. 6.dönem
 Endo-visceral exploration dönemidir.
 Rumen içeriğinin boşaltılmasıyla, retikulum çeperine batan cisimlerin bulunup çıkarılmasını kapsar.
 Palpasyonda yabancı cisimler daha çok
i. Retikulum içinde serbest olarak veya bir ucu batmış olarak
ii. Retikulum çeperinde gömülmüş veya apseler şeklinde
iii. Fibröz kordonlar içerisinde veya komşu doku ve organlara batmış olarak gözlenir.
NOT: Pericarda batmış olan yabancı cisimler kesinlikle çıkarılmaz. Çıkarılması halinde kalp durur ve hayvan ölür. Yabancı cismin pericarda battığını kalpte ve vena jugularisteki çalkantı sesinden anlayabiliriz.
vii. 7. Dönem
 Karın boşluğunun kapatılmasını kapsar.
 Rumene konan ilk dikiş Schmiden, ikinci dikiş ise Lembert olarak yapılır.

Post-operatif bakım

  1. Rumenotomie operasyonundan sonra en az 24-48 saatlik bir açlık dönemi gerekmektedir.
  2. İlk 14 gün hayvana sadece kuru ot verilir sonra kademeli olarak yeme başlanır.
  3. Dehidrasyon ve elektrolit dengesi için ilk 24 saatlik dönemde hayvana %5’lik dextrose, dextrozlu ringer laktat ve isolyt gibi likitler damar içi günde 2 litreden az olmamak üzere uygulanır.
  4. Rumen asidozu bulunan olgularda bicarbonata de soude verilir.
  5. 5 gün süreyle penisilin + streptomisin türevleri (vetimisin) intraperitoneal yolla verilebilir.
  6. Deri dikişleri 10. Günde alınabilir.
  7. E vitamini fibrin yumaklarının dağılmasını sağlayacağı için intraperitoneal yapışmalarda intraperitonel yolla uygun bir antibiyotikle birlikte kullanılabilir.

 

BİR CEVAP BIRAK