Organizmanın %60 ı sudur. Bu suyun vücuttaki dağılımı %40 intrasellüler, %20 ekstrasellülerdir.
2 bölgede sıvı hareketi vardır.
- Kapillar – hücreler arası boşluk arasında
- Hücreler ile hücreler arası boşluk arasındadır.
Osmoz: Suyun düşük konsantrasyondan yüksek konsantrasyona doğru hareketidir. Su hareket ederken elektrolitleri de taşır. Bu hareket STARLİNG YASASI ile belirlenir. Sıvı basınç farkı ile hareket eder.
Hidrostatik basınç: Suyun hücreler arasından çıkması için uygulanan basınç
Onkotik basınç: Suyun dışarı çıkmasını engelleyen basınç
Starling yasasına göre sıvı arteriyel uçtan interstiyel uca 7 mmHg basınçla hücreler arasına geçer. Bu geçiş hidrostatik basınç ile onkotik basınç farkıdır.
Hücre içinde –> K+ , Mg, PO4 ve proteinler
Hücre dışında –> Na, Ca, Cl, HCO3
SODYUM (Na)
- Ekstrasellüler ortamın major katyonudur.
- Az olması durumunda hiponatremi şekillenir.
- Kusma, ishal, sepsis, terleme, hemorajik şok gibi durumlarda hiponatremi şekillenir.
POTASYUM
- Hücre içinin önemli katyonudur.
- Fazlalığı hiperkalemi ya hiperpotassemi
- Metabolik asidoziste, renal kökenli hiperpotassemi oluşabilir.
- Hipokalemi özellikle anoreksiye, iskelet kas sistemi zayıfladığında görülür.
KLOR (Cl)
- Ekstrasellüler ortamın vitamin ayıracıdır.
- Tampon görevi görür.
- Hipokloremi –> Asites, kusma, adomasum-sekum dönmesi, akut böbrek yetmezliği gibi durumlarda görülür.
- Sağaltımda NaCl takviyesi
KALSİYUM (Ca)
- Parathormon ve kalsiyum tarafından düzenlenir.
SIVI ELEKTROLİT DENGENİN KLİNİK ÖNEMİ
Çeşitli hayvanlara serum verilme sebebi mevcut olan sıvı kaybının yerine konmasıdır.
Vücut dışı ve vücut içine doğru dehidrasyon olabilir.
- Vücut dışına sıvı kayıplarında ishal, kusma, yanık ve kanama gözlenirken
- Vücut içine sıvı kayıplarında asides ve ödem şekillenir.
Dehidrasyon derecesinin belirlenmesi
- Deri elastikiyetine ve göz çukuruna bakılır.
- %5 sıvı kaybından sonra deri elastiğini kaybeder.
- %6 Sıvı kaybında göz çukurunda çukurlaşma olur.
- %7-8 sıvı kaybında belirtiler daha keskindir. Elastikiyet kaybolur.
- %12 sıvı kaybında şok ve ölüm meydana gelir.
Hematokrit değer dehidrasyonu ortaya koyar.
- %5 sıvı kaybında 5 x CA(kg) /100 verilecek sıvı miktarı
- Bu hayvan aynı zamanda yem yemiyorsa ilaveten 40 ml x CA(kg) x gün –> sonuç kadar sıvı ilavesi
- Eğer kusma var ise 4ml x CA (kg) x kusma sayısı x gün
- Diare varsa 200 ml x CA(kg) x gün
Örneğin; 10 kg canlı ağırlığındaki ve 2 gündür günde 3 kez kusan köpeğe ne kadar sıvı verilmelidir?
4 x 10x 3 x 2 = 240 ml
40 x 10 x 2 = 800 ml toplamda 1040 ml sıvı ilavesi
Pratikte 2 tip solüsyon vardır:
- Kristaloidler
- Dengeli solüsyonlar; Plazmanın elektrolid komponizyonuna eşdeğerdir.
- Isolyt-S , laktatlı singer,ringer sol, normasol – R
- Dengesiz elektrolit solüsyonlar (izotonikler)
- NaCl–> %0,9 fazla verilirse hiperkloremi dolasıyla metabolik asidoza neden olur.
- Kalori ve su içeren solüsyonlar
- Dextroz (0,5) –> glikoz
- Dengeli solüsyonlar; Plazmanın elektrolid komponizyonuna eşdeğerdir.
** Buraya kadar olanlar izotoniktir. Vücudun su dengesinde değişiklik yapmaz. Fazlalığı atılır.
- Plazmaya göre hipotonik solüsyonlar
- Isoslyt – H
- Plazmaya göre hipertonik solüsyonlar
- %5’lik NaCl –> %10 – %50 dextroz
- Avantajı osmozu sağlar, sıvıyı damar içine almayı sağlar. Damar içi basıncı arttırır.
- Hemorajik şok, endotoksik şok sağaltımında kullanılır.
- Kolloidler
- Sadece intravenöz yolla verilir.
- Damar dışına çıkmamalıdırlar.
- Doğal ya da sentetik olabilir.
- Doğal kollodiler –> kan, plazma proteini, albumin
- Sentetik kolloidler –> Dextran 70, macromdex 40, reomacrodex, strach
- Bunla hemodinamiktir. Damar içerisinde uzun süre kalırlar. Damar içi volümü arttırır.