Ana sayfa Temel Bilimler Histoloji - Embriyoloji HÜCRE YÜZEYİNDE MADDE TRANSFERİ

HÜCRE YÜZEYİNDE MADDE TRANSFERİ

301
0

Maddelerin tür taşınımı 2 şekilde olur:
1. Pasif transport
2. Aktif transport

1. PASİF TRANSPORT
 Maddelerin çok yoğun olduğu ortamdan az yoğun olduğu ortama geçmeleri olgusudur.
 Bu tür geçiş her iki tarafta denge sağlanıncaya kadar devam etmektedir.
 Enerji kullanılmaz.
 Basit difüzyon ve kolaylaştırılmış difüzyon olmak üzere 2 çeşidi vardır:
a. Basit Difüzyon
 Taşınacak olan maddeler lipit moleküllerin arasından geçmektedir.
 Elektrik yükü taşımamaları gerekmektedir.
 Nötr yüklü olan su, oksijen, azot, CO2 gibi maddeler, yağ ile bağdaşabilen yağ asitleri, alkol, eter ve steroid hormonlar bu yolla geçebilirler.

b. Kolaylaştırılmış Difüzyon
 Maddelerin geçişine transmembran molekülleri aracılık eder (İlgi duydukları maddeleri değişikliğe uğratmazlar, sadece taşınmalarını sağlarlar).
 Amino asitler, iyonlar ve şekerler gibi elektrik yüküne sahip maddeler taşınır.
 Transmembran proteinlerin 2 türü vardır:
o Kanal proteinleri
o Taşıyıcı proteinler
 Kanal Proteinleri Protein makromolekülleri organize olarak hidrofob kısımları dışa, hidrofil kısımları ise içe dönüktür. Daha çok katyon (H, Na, K, Ca) transportunda görev alırlar. Dinlenme halinde kapalıdırlar. Kanal bölgesinde fazla iyon toplanınca, bu iyonların sağladığı elektrik enerjisi ya da sinirsel uyarımlarla kanallar açılır ve böylelikle iyonlar taşınır. İyon kanallarının çapı farklı olduğundan her iyon her kanaldan geçmez. İyon kanalları daha çok kas ve sinir hücrelerinin membranlarında bulunur.
 Taşıyıcı Proteinler İyonlarla birlikte, yine ufak moleküllü olan glukoz gibi monosakkaritler ile amino asitleri de taşıyabilmektedirler. Bu proteinlerin dış yüzleri hidrofob, iç yüzleri hidrofil özelliktedir. Taşınacak maddeler hidrofil yüzeye bağlanırlar.

2. AKTİF TRANSPORT
Enerji gerektiren bir olaydır. Normal durumlarda Na+ iyonları hücre dışı ortamda hücre içi ortamdan çok daha fazla miktarda bulunur. Kolaylaştırılmış difüzyonla hücreye glukoz alınırken birlikte giren Na+ iyonları bu dengeyi bozar, bunun içinde hücre içine giren ve hücreden acil olarak Na+ iyonlarının dışarı atılması gerekmektedir. Hücreye Na+ iyonları girmiş olmasına karşın yine de dış ortamda Na+ yoğunluğu daha fazladır. Bundan ötürü de Na+ iyonlarının dışarı verilmesi aktif transport ile gerçekleşir. Na+ iyonlarının hücre dışına K+ iyonlarının ise hücre içine aktif transport ile verilmesi olgusuna sodyum – potasyum pompası denir. Pompalama sırasında her defasında 3 molekül sodyum iyonu atılırken 2 molekül potasyum iyonu hücre içine alınır.

BİR CEVAP BIRAK