Domuzlar monogastrik hayvanlar sınıfına girmektedir. Bu hayvanlarda mide ruminantlardan farklı olarak tek kompartımandan oluşmuştur. Domuzlar imkan bulabildiklerinde kendilerinin ve başka hayvanların dışkılarını yemeyi severler. Kaprofaji domuzda normal bir davranıştır.
Domuzlar omnivordur. Kaba Yem değerlendirilebilirliği Ruminant > At > Domuz 3. Sıradadır. Domuzlar; Yılda 2-3 kez gebe kalırlar Her bir batında 10-15 yavru verirler. Besiye alınan yavrular 5-6 aylık sürede kesim ağırlığına ulaşırlar.
Modern yetiştiricilikte Yüksek genetik kapasiteli, iri cüsseli, sırt yağ oranı düşük, üreme performansı ve et tutma kapasitesi yüksek domuzlar yetiştirmek amaçlanır. Domuzların optimum besleme koşullarında 1 kg canlı ağırlık artışı için ortalama 3.3 kg yem tüketeceği hedeflenir.
DOMUZLARIN SİNDİRİM SİSTEMİ
1:dişler 2: dil 3:tükürük bezleri 4:özefagus 5:mide 6:duodenum 7: karaciğer 8:pankreas 9:ince bağırsak 10: sekum 11: kalın bağırsak 12:rektum
ENERJİ VE BESİN MADDE İHTİYAÇLARI
Su İhtiyacı:
Su diğer hayvanlarda olduğu gibi domuzlarda da önemli bir besin maddesidir. Domuzların tüm yaş dönemlerinde ve verim aktivitelerinde su bol ve temiz olarak sağlanmalıdır. Eğer su tüketiminde kısıtlama olursa büyüme oranı, yemden yararlanma ve süt verimi olumsuz yönde etkilenir.
Domuzların su ihtiyacı çevre sıcaklığına, havanın nemine ve vücut ağırlığına göre değişir. SU İHTİYACI: Her kg yem tüketimine karşılık 1,8-2,7 kg. Otomatik sulukta her 15 domuza bir suluk nipeli veya kapta veriliyorsa her 20-25 domuza bir tane şeklinde düzenlenmelidir. Domuzlara bazı uygulamalarda su ve yem bulamaç halinde beraberce de verilebilir.
Enerji İhtiyacı:
Enerji protein sentezi, yağların vücutta depolanması, karbonhidrat metabolizması, kas hareketlerinin sağlanması, süt verimi ve diğer faaliyetler için gereklidir. Yağsız dokunun gelişmesi için 10,6 kcal/kgProtein sentezi için 2.3 kcal/kgYağlı dokunun gelişmesi için 12.5 kcal/kg enerjiye ihtiyacı vardır. Yavru domuzlar ise enerji ihtiyaçlarını süt yağı ve şekerinden sağlarlar. Büyüyen domuzlarda ise enerji tahıllardaki nişastanın metabolize olması ile sağlanır.
Protein İhtiyacı:
Domuzlarda amino asit ihtiyacı canlı ağırlık ile yağsız doku birikiminden etkilenmektedir. Vücutta protein birikimi belli bir eğilim gösterir. Proteinin 1/3’ü kaslarda diğer kısmı ise sindirim sistemi, kan ve kıllarda bulunur. Domuz karkasının %45-55 i kas ve bunun da %22 si proteindir.
Mineral ihtiyacı:
Domuzlarda 13 mineral önem taşır. Bunlar; Ca, P, Na, Cl, Mg, K, S, Cu, Fe, Mn, Zn, I, ve Se’dur. Domuzlarda Ca ve P en fazla önem taşıyan elementtir. Bu iki element arasındaki oran 1/1 veya 1.25/1 olmalıdır. Tahıllar Ca bakımından fakir, fosfor bakımından ise domuzların ihtiyacını karşılayacak düzeydedir.
Vitamin ihtiyacı:
Domuzlarda yaklaşık 14 vitamin önem taşımaktadır. Bunlar A, D, E, K, C, Riboflavin, pantoteik asit, niacin, kolin, B12, B6,thiamin, folasin ve biyotindirTahıl-soya küspesi ile beslemede A,D, E, riboflavin, pantoteik asit, niasin ve B12 vitaminleri yönünden destekleme yapılmalıdır. Domuzlar beta karotenin tamamını vit. A ya çeviremezler. Bu nedenle rasyonlara A vitamini katılmalıdır.
Domuz beslemede kullanılan yemler
- Enerji kaynaklı yemler:
Mısır
Arpa
Buğday
Yağlar
2) Protein kaynaklı yemler:
Soya küspesi
Keten tohumu küspesi
Ayçiçeği küspesi
Kanola küspesi
Pamuk tohumu küspesi
Et-kemik unu ve balık unu
Domuz Besleme
Damızlık öncesi besleme
7-8 ay yaşta damızlığa ayrılırlar. Bu süreden sonra hayvanların 2,7-3,2 kg/gün yem tüketilmesi sağlanır. Genç dişi domuzlarda seksüel aktivitenin erken başlayabilmesi, vücut, kas ve iskeletin optimum düzeyde gelişebilmesi için rasyonların dengeli ve yeterli düzeyde verilmesi gerekir. Bu dönemde hayvanın aşırı düzeyde yağlanmasından kaçınmak gerekir.
Gebe Domuzların Beslenmesi
Gebe domuzlarda canlı ağırlık 25-35kg olarak hedeflenmelidir. Dişi domuzlarda orta düzeyde beslemede 1,8-2,0 kg/gün mısır-soya ağırlıklı rasyon yeterli olmaktadır. Eğer arpa ve yulaf gibi tahıllar kullanılacağı zaman yem tüketimi 2,3-2,7 kg/gün’e çıkarılabilir.
 |
Doğum Yapan Domuzların Beslenmesi
Doğum yapan domuzlarda konstipasyon olguları oldukça sık görülmektedir. Bunu önlemek için bu hayvanların rasyonlarında laksatif yem maddelerine yer vermek gerekir. Bu amaçla buğday kepeği ve kurutulmuş şeker pancarı posası %10-15, MgSO4 ve KCl ise %0.75-1.00 düzeyinde kullanılabilir.
Laktasyondaki Domuzların Beslenmesi
Laktasyondaki dişi domuzların besin madde ihtiyacı yaşama payının 3-4 katıdır. Laktasyondaki domuzlarda besin madde ihtiyaçları gebe domuzlardan biraz fazla olmasına rağmen bu dönemdeki domuzlara gebe domuz rasyonu verilebilir. Ancak 10 ve daha fazla yavrusu olan domuzlarda yeterli olmamaktadır. Bu dönemdeki domuzlara laktasyon süreci boyunca %2-4 oranında daha fazla ham protein vermek gerekir.
Yavru Domuzların Beslenmesi
Domuz yavrularında en ideal sütten kesim yaşı 6-8 haftadır. Bu dönemden sonra domuzlara başlangıç yemi verilmelidir. Domuzlar yaklaşık 11-12 kg canlı ağırlığa kadar %1,2 lizin içeren başlangıç rasyonu verilebilirken 18-25 kg kadar da sözü edilen rasyondaki lizin düzeyi %1,0’e indirilebilir. Büyüme ve Bitiş Dönemindeki Domuzların Beslenmesi
Bu dönem yaklaşık 25 kg’dan kesim ağırlığına kadar olan süreyi kapsamaktadır. Rasyonların büyüme döneminde ham protein düzeyi %16 lizin %0,8 ve bitiş döneminde ise %13-14 ham protein ve %0.65 lizin bulunmalıdır.
Kaynaklar
http://www.veterinerfakulte.com/index.php/hayvan-besleme-ve-beslenme-hastaliklari/210-domuz-besleme-ve-beslenme-hastaliklari.html
DOMUZ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE TEMEL İLKELER
VE ÖNEMLİ DOMUZ IRKLARI Arş. Gör. Mustafa GARİP
DOMUZ BESLEME Prof.Dr. M.Kemal KÜÇÜKERSAN
HAYVAN BESLEME VE BBESLENME HASTALIKLARI KİTABI
